سالم ترین ظروف برای آشپزی کدامند؟

سالم‌ترین ظروف برای پخت و پز عموماً از موادی ساخته می‌شوند که با مواد غذایی واکنش شیمیایی نشان ندهند. در ادامه چند نوع از ظرف پرکاربرد و سالم برای پخت و پز را ذکر می‌کنیم:

1. ظروف استیل: ظروف استیل (Stainless Steel) ساخته شده از آلیاژهای فولادی می‌باشند که مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ زدگی دارند. ظروف استیل باعث ایجاد ترکیبات سمی در غذا نمی شوند و پزشکان به بیماران قلبی توصیه می کنند که حتما از ظروف استیل برای آشپزی استفاده نمایند.این ظروف بسیار با دوام هستند و قابلیت تحمل درجه حرارت بالا را دارند. ظروف استیل ضد جذب بو هستند و باعث حفظ طعم طبیعی غذا می‌شوند. همچنین نسل جدید قابلمه های استیل با تکنولوژی ورق استیل چند لایه و حکاکی لیزری در حال تصاحب بازار هستند. این ظروف که به اصطلاح کف لیزری نامیده می شوند دارای فناوری خاصی هستند که قابلمه را کاملا نچسب می کند. البته در این ظروف از نوعی پوشش سرامیکی بسیار نازک نیز استفاده می شود که کاملا بهداشتی بوده و گذشته از ضدخش بودن در حرارت های بالا آسیبی به سلامتی مواد غذایی نمی رساند. اجرای این پوشش به گونه ای است که هرگز از بدنه قابلمه کنده نمی شود و گویی با بدنه قابلمه ترکیب شده است.

۲. ظروف سرامیکی: ظروف سرامیکی از ترکیبات خاک رس و پودر سنگ ساخته می‌شوند. آنها دارای سطحی غیرمنفذ برای مواد غذایی هستند و از جذب رنگ و بو جلوگیری می‌کنند. ظروف سرامیکی به شرط آنکه پوشش تفلون نداشته باشند برای سلامتی مضر نیستند و در دسته ظروف سالم قرار می گیرند.

3. ظروف چدنی واقعی : ظروف چدنی (Cast Iron) بسیار محبوب در پخت و پز می‌باشند. مهم ترین ویژگی آنها سنگین بودن و جذب آهنربا شدن است. یک قابلمه چدنی کوچک به طور متوسط 2 کیلوگرم وزن دارد. ظروف چدنی از بهترین ظروف برای پخت مواد غذایی مختلف به شمار می‌روند. این ظروف کاملاً بهداشتی بوده و سلامت انسان را به خطر نمی‌اندازند. چدن بدون روکش در برابر رطوبت مقاوم نبوده و زنگ می‌زند. به منظور افزایش مقاومت آن در برابر رطوبت و حرارت از پوشش دیسکاور استفاده می‌شود. بر خلاف پوشش های مانند تفلون یا گرانیت که در دماهای بالا از خود بخارهای سمی متصاعد می کنند پوشش دیسکاور کاملا بهداشتی بوده و در دماهای بالا از خود مواد سمی متصاعد نمی کند و تغییری در طعم و ترکیبات غذا ایجاد نمی‌دهد.

۴. ظروف پیرکس: ظروف پیرکس  عدم جذب بو و طعم را به طور کامل تضمین می‌کنند. آنها همچنین مقاوم در برابر حرارت بالا و سردی هستند و می‌توانند در مایکروویو و فر استفاده شوند. هر چند این ظروف در برابر ضربه مقاوم نیستد و می شکنند که این امر نگهداری از آنها را مشکل می کند اما در رده سالم ترین ظروف برای آشپزی قرار می گیرند. دقت داشته باشید که ظروف پیرکس لب پر شده را هرگز داغ نکنید چرا که سیستم چرخش حرارت در آنها مختل شده و ناگهان خورد می شوند.

۵. ظروف آلومینیومی: ظروف آلومینیومی که در کشور ما به ظروف روحی (رویی) مشهورند اما در حقیقت آلومینیوم خالص هستند و خبری از فلز روحی نیست. آلومینیوم فلزی سمی است و می‌تواند از طریق غذا وارد بدن شود. تجمع آلومینیوم در بدن می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های مختلفی مانند آلزایمر، پوکی استخوان، کم خونی، اختلالات گوارشی، یبوست و حتی غش گردد. به همین دلیل افرادی که از ظروف رویی موجود در بازار استفاده می‌کنند، بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری‌ها هستند.

6.ظروف مسی: ظروف مسی باعث جذب آهن شده که منجر به افزایش آهن خون و همچنین پخش آهن ذخیره شده در کبد به سراسر بدن می‌شود. ظروف مسی باعث ترمیم پوست‌های آسیب دیده، تولید ملانین در بدن، ایجاد الاستین، پیشگیری از سفید شدن موها، درخشندگی چشم و جوان‌سازی می‌شود. البته این تمام ماجرا نیست و در استفاده از ظروف مسی باید مراقب باشید. فلز مس در تماس با مواد غذایی اسیدی واکنش نشان داده و باعث مسمومیت غذا می شود به همین دلیل داخل ظروف مسی را قلع اندود می کنند، پس بسیار باید مراقب باشید که محافظ قلع قابلمه مسی شما آسیب نبیند، یعنی از سیم ظرفشویی یا کفگیر و ملاقه استیل نباید استفاده کنید. همچنین روکش قلع خود دارای مقادیری سرب می باشدکه یک فلز سمی است که به سیستم عصبی آسیب می رساند و می تواند منجر به بیماری های خونی و مغزی شود. پس در نهایت نتیجه می گیریم که در استفاده از قابلمه های مسی نباید زیاده روی کنیم هرچند که فوایدی نیز دارند.

7.ظروف گرانیتی یا چدنی : و اما می رسیم به پر فروش ترین ظروف بازار یعنی ظروف گرانیتی. منظور از تفلون، سرامیک و یا گرانیت در حقیقت پوشش داخلی ظروف است و جنس بدنه ظروف گرانیتی در حقیقی همان آلومینیوم است که به دو نوع تقسیم می شوند:

الف. ظروف کششی که از پرس کردن ورق آلومینیوم بدست می آیند و سپس پوشش نچسب داخل آنها پاشیده می شود.

ب. ظروف آلومینیوم ریخته گری طرح چدنی (دایکاست آلومینیوم): در فرآیند تولید این ظروف ابتدا آلومینیوم مذاب داخل قالب مخصوص ریخته می شود و پس از خنک شدن قابلمه از قالب خارج شده و سپس پوشش نچسب یا همان گرانیت داخل آن پاشیده می شود. در حقیقت طراحی قابلمه های دایکاست آلومینیوم از قابلمه های چدنی گرفته شده با این تفاوت که بجای چدن مذاب از آلومینیوم مذاب استفاده می شود. به همین دلیل از ابتدایی که این ظروف وارد بازار شدند به اشتباه ظروف چدنی نام گرفتند. اشتباهی که تا به امروز ادامه یافته و عموم مردم این ظروف را با همین نام می شناسند.

خوب اکنون ماهیت قابلمه های به اصطلاح چدنی داخل بازار را شناختیم و اما تاثیر آنها بر سلامتی انسان

ظروف دایکاست آلومینیوم یا به اصطلاح چدنی و همچنین ظروف گرانیتی که از ورق آلومینیوم ساخته می شوند، بسته به نوع گرانیتی که در آنها استفاده شده می توانند برای سلامتی انسان مضر و یا سالم باشند.

پوشش گرانیتی که در بسیاری از سرویس های قابلمه  موجود در بازار استفاده می شود دارای مواد مضر هستند که در حرارت بالا می تواند وارد مواد غذایی شوند.

نمونه جدیدی از پوشش های گرانیتی در بعضی از قابلمه های خارجی استفاده می شوند که فاقد مواد مضرر PFOA و PTFE هستند و برای آشپزی  ظروف سالم تری نسبت به نمونه های مشابه داخل بازار هستند. معمولا در این سرویس ها داخل قابلمه برچسبی تحت عنوان WHITOUT PFOA & PTFE  قابل مشاهده است که می توان اطمینان حاصل کرد گرانیت آن فاقد مواد سمی است.